Note cho bạn nào chưa biết: Trong Linux thì phần mềm được đóng gói và được gọi là package.
APT LÀ GÌ?
APT (Advanced Package Tool) là 1 công cụ dùng dòng lệnh để tương tác với hệ thống package.
Trước đó thì có các lệnh dpkg để quản lý nó. Nhưng có APT rồi thì việc này trở nên thân thiện với người dùng hơn. Bạn có thể sử dụng nó để tìm và cài đặt các package mới, nâng cấp package, gỡ các package ra khỏi hệ thống, v.v.
MỘT SỐ CÂU LỆNH THÔNG DỤNG
Note #2: một số lệnh vì tương tác trực tiếp với hệ thống nên phải có tiền tố (prefix) sudo ở phía trước mới có thể hoạt động được
Cập nhật phiên bản
APT tương tác với cơ sở dữ liệu của các package ngay trên máy của các bạn, nếu CSDL không được cập nhật thì hệ thống sẽ không thể biết được có package nào đã được phát hành bản cập nhật mới rồi hay chưa.
Đó là lí do tại sao mà khi mới cài đặt bản phân phối Linux mới thì câu lệnh sau phải được chạy trước:
sudo apt update
Sau khi chạy, bạn sẽ thấy rất nhiều thông tin về các package đã được cài trên máy.
Và trong số thông tin đó, có 3 loại chính:
- Hit: package không cần nâng cấp, đây là version mới nhất
- Ign: package bị bỏ qua do mới cập nhật gần đây hoặc có lỗi nhưng lỗi không quan trọng
- Get: package cần được cập nhật vì đã có version mới.
Nâng cấp phiên bản
Khi mà bạn đã cập nhật các thông tin package rồi thì bạn đã có thể nâng cấp các package lên version mới nhất qua câu lệnh
sudo apt upgrade
Sau đó, nó sẽ hiện ra một loạt các package cần upgrade và upgrade chúng.
Có một cách khác để hoàn tất việc này, bạn tham khảo câu lệnh sau:
sudo apt full-upgrade
Câu lệnh này hoạt động tương tự như trên, nhưng có điều nó sẽ xoá package đã cài đặt rồi cài đặt lại mới package đó, mà câu lệnh upgrade thông thường không thể làm được.
Sự khác nhau giữa update và upgrade
Có thể bạn sẽ nhầm lẫn đôi chút về 2 loại này, bạn có thể nghĩ rằng update thì nó sẽ cập nhật luôn package giúp mình, nhưng thực sự không phải như vậy. APT update chỉ cập nhật CSDL của package
Ví dụ như mình có 1 gói package là VI_DU có phiên bản được cài đặt trên máy mình là 1.0.2, sau khi dùng lệnh update thì CSDL nhận version mới của package này là 1.5.0, và sẽ báo với mình thông qua Terminal như trên. Chứ nó không hề nâng cấp toàn bộ package giúp mình.
Một cách tối ưu nhất khi bạn muốn nâng cấp toàn bộ package chỉ cần dùng 1 lệnh sau (kết hợp giữa update và upgrade):
sudo apt update && sudo apt upgrade -y
Note #3: hậu tố -y cho biết là câu lệnh sẽ thực thi ngay mà không cần phải hỏi ý kiến của bạn nữa.
Cài đặt 1 package mới
Để cài đặt một package mới, bạn dùng lệnh sau
sudo apt install <ten-package>
Trong đó <ten-package> là tên của package cần cài đặt. Ví dụ như ở đây mình muốn cài package pkg-vd thì mình sẽ nhập theo cú pháp:
sudo apt install pkg-pd -y
Một điều đặc biệt ở đây là bạn có thể dùng phím TAB trên bàn phím để tự điền phần package nếu package quá dài hoặc nhiều package cùng chữ đầu.
Và điều tuyệt vời là bạn hoàn toàn có thể cài đặt nhiều package trong cùng 1 câu lệnh theo cú pháp sau:
sudo apt install <pkg_1> <pkg_2> <pkg_3>
Trong đó pkg_1 tới 3 là các package bạn muốn cài đặt.
Một số câu lệnh về install như:
- Cài nhưng tắt cập nhật package
sudo apt install <ten-package> --no-upgrade
- Chỉ cập nhật nhưng không cài đặt
sudo apt install <ten-package> --only-upgrade
- Cài đặt package với phiên bản được chỉ định
sudo apt install <ten-package>=<version>
Gỡ cài đặt package
Việc gỡ cài đặt 1 package cũng đơn giản như việc cài đặt nó vậy, bạn chỉ cần 1 dòng lệnh là đủ:
sudo apt remove <ten-package-muon-xoa>
Ở đây thì bạn cũng có thể dùng TAB để gõ nhanh tên package trong trường hợp nó quá dài hoặc nhiều package trùng số ký tự đầu trong tên.
Có 1 cách khác để gỡ cài đặt package là bạn dùng purge, cú pháp cũng tương tự như trên:
sudo apt purge <ten-package-muon-xoa>
Sự khác nhau giữa remove và purge
- remove: chỉ xoá package, không xoá file config
- purge: xoá tất cả các phần thuộc package cần xoá, kể cả file config, rất phù hợp khi bạn lỡ chỉnh nhầm file config và package không mở lên đươc nữa.
Tìm kiếm package
Bạn hoàn toàn có thể tìm kiếm 1 package nào đó, thông qua cú pháp:
apt search <chuoi-truy-van>
Và sau đó, terminal sẽ hiện ra một loạt danh sách có tên như <chuoi-truy-van> bạn đã nhập
Xem thông tin về package
Để xem thông tin về 1 package trước khi cài hoặc gỡ cài đặt, bạn dùng câu lệnh:
apt show <ten-package>
Nó sẽ hiện một số thông tin cần thiết như tên, vị trí cài đặt, kích thước bao nhiêu,.v.v.
Danh sách về số package có thể nâng cấp, đã được cài đặt
Một số cú pháp giúp bạn xem danh sách về:
- Các package có thể nâng cấp
apt list --upgradeable
- Các package đã được cài đặt
apt list --installed
- Các package có sẵn cho hệ thống
apt list --all-versions
Dọn dẹp hệ thống
Không giống với apt-get, apt không có các câu lệnh dọn dẹp tối ưu hệ thống, nhưng bạn vẫn có thể sử dụng lệnh autoremove để xoá đi một số package không dùng để tăng không gian ổ cứng
sudo apt autoremove
Tóm lại
Qua bài viết này, mình đã giới thiệu toàn bộ những câu lệnh về APT – công cụ quản lý package mạnh mẽ nhất của Linux. Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ nâng cao thêm kiến thức về Linux và làm cho việc sử dụng Linux trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết!
